W sierpniu miałem okazję pracować duszpastersko na naszej misji w Befasy. Ojciec Marek Ochlak musiał wyjechać do Polski, aby objąć urząd dyrektora Prokury Misyjnej, a nowy superior misji – ojciec Stanisław Kazek – nie dojechał z powodu braku lotów na Madagaskar. Czerwona Wyspa była jeszcze zamknięta na zagraniczne loty.

Befasy to mała miejscowość, znajduje się w diecezji Morondawa, 50 km na południe od stolicy diecezji. 27 listopada 2016 r. oblaci oficjalnie przejęli tę misję po 15 latach pracy misjonarzy saletynów. Na tę misję skierowano dwóch oblatów: o. Marka Ochlaka (jako przełożonego i proboszcza) oraz kleryka na stażu duszpasterskim Randriamanjaka Odona.

Obecnie na misji pracuje trzech oblatów:
•    Ojciec StanisławKazek - superior, ekonom i proboszcz
•    O. Ratovoson Andry Aurélien - odpowiedzialny za szkoły, misjonarz w buszu
•    O. Andriamamonjisoa Léonce Jean Arthur - misjonarz w buszu

Podczas mojego miesięcznego pobytu pracowałem na miejscu w Befasy, ale często jeździłem też do wspólnot chrześcijańskich w buszu: Misokitsy i Mitsinjo. Duże wrażenie zrobiła na mnie wspólnota z Misokitsy. Większość ludzi w regionie Menabe to na ogół przedstawiciele plemienia Sakalava. Ale możemy też spotkać plemiona takie jak Antandroy, Vezo, Betsileo, Merina, Mahafaly. W rezultacie istnieje wiele zwyczajów i tradycji w misji Befasy. W Misokitsy pracowałem po raz pierwszy z plemieniem Antandroy, którzy zamieszkują tę miejscowość.

Antandroy są ludem wędrownych pasterzy. Nazywa się ich też „Cierniowi”, gdyż zamieszkują tereny pustynne zarośnięte cienistymi krzakami. Mieszkają głównie na południu Madagaskaru. Przypisujemy im pochodzenie arabskie, żydowskie albo też indyjsko-pakistańskie, jest to przede wszystkim grupa etniczna zakorzeniona w najbardziej surowej kulturze pasterskiej. Mówiąc w dialekcie malajsko-polinezyjskim żyją w jednym z najbardziej suchych regionów Czerwonej Wyspy – Androy. Pierwotnie mieszkańcami Androy byli Karimbola i Mahandrovato.

W XV w. te dwa królestwa zostały podporządkowane przez księcia Andriamanare z regionu Fort-Dauphin, który zdecydował się tam osiedlić i zjednoczyć je w jedno królestwo: Antandroy. Niestety, królestwo to upadło w XVIII w. po licznych najazdach i ustąpiło miejsca wielu wojnom wewnętrznym, które regularnie przerywały kradzieże wołów, jedynego źródła bogactwa w regionie.

Ludzie ci znani są z tego, że są wielkimi, odważnymi wojownikami. Antandroy są również bardzo przywiązani do tradycji przodków. Na terytorium rozciągającym się od Orombe, Bekily aż do Fort-Dauphin, Antandrojowie praktykują kult śmierci, jego bardzo ważnym elementem jest kult zebu. To oznaka bogactwa, liczba zebu mierzy rozgłos, ale także pozycję społeczną. W chwili śmierci zabija się zebu zmarłego, które potem konsumowane jest przez rodzinę i znajomych. Rogi posłużą zaś do ozdobienia grobowca zmarłego.

Opanowując sztukę wróżenia, Antandroy zawsze odwołują się do rad swoich wróżbitów lub „Ombiasów”, czy to w sprawie budowy grobowca, czy też w kwestii ważnych wydarzeń, które mają nadejść. Trumna składa się z dwóch pustych pni drzew, które będą się gwałtownie trząść podczas tańca pogrzebowego, zanim ciało zostanie pochowane. Grobowce królewskie mogą, patrząc z boku, mierzyć do 50 m !

Taniec bilo to taniec złożony z transów, bardzo praktykowanych przez tę grupę etniczną w celu pozbycia się zła mieszkającego w człowieku. Beko (śpiew a capella) to typowa antandrójska pieśń żałobna składająca się z litanii, która ma towarzyszyć duchowi zmarłego.

Mieszkając w jednym z najbardziej suchych regionów Madagaskaru, Antandroyowie uprawiają bardzo mało roślin jadalnych (maniok, słodkie ziemniaki, kukurydza itp.). Słyną też z tego, że są świetnymi złotnikami i specjalistami w tatuowaniu !

Nawet jeśli hodowla bydła i kóz pozostaje ich główną działalnością, coraz więcej młodych ludzi i kobiet z Antandroy wyrusza na poszukiwanie szafiru w Tsihombe, około pięćdziesięciu kilometrów od Beloha. Tkanie lamba mena lub tkanin z dzikiego jedwabiu jest również praktykowane przez kobiety Antandroy w Ambondro i odsprzedawane na różnych targach Androy. Niektórzy Antandroy nie jedzą wieprzowiny.

Wiele słyszałem od członków Zgromadzenia Misjonarzy św. Wincentego a Paulo (lazaryści – głównie Hiszpanie), którzy od wielu lat pracują wśród plemienia Antandroy, że jest to plemię bardzo trudne do ewangelizacji. Nieraz potrzeba wielu lat, by przekonali się do wiary katolickiej. Ale jak się przekonają i przyjmą chrzest – to są naprawdę dobrymi chrześcijanami, bardzo oddanymi wierze katolickiej.

I taką właśnie postawę spotkałem wśród Antandroy w Misokitsy. Przybyli tutaj, by szukać lepszych terenów pod uprawę, a także pożywienia dla swoich trzód. Śpiewają i tańczą przepięknie, więc każda liturgia Eucharystii jest pięknie przygotowana i animowana. Młodzież jest bardzo zaangażowana w życie parafii, a także w animowanie swoich młodszych rówieśników. Mają nawet dwie drużyny piłkarskie – chłopięcą i dziewczęcą. Jestem bardzo zadowolony z tego nowego doświadczenia misjonarskiego.

 O. Henryk Marciniak - Dyrektor OMIFILM