13 września br. w naszej delegaturze miało miejsce historyczne wydarzenie. To famadihana, czyli ekshumacja szczątków naszych trzech oblatów: Piotra Wiśniewskiego, Josoason Nivonjaka Michała, Razanadrafara Jean Didiera.

Co to jest famadihana?

Famadihana, czyli ekshumacja, to jeden ze zwyczajów bardzo praktykowanych i szanowanych przez dużą część Madagaskaru. Jego definicja i praktyka zależą od kultury, plemienia lub regionu, który to robi. Dla jednych jest to przeniesienie ciała bliskiej osoby do grobowca rodzinnego, dla innych nałożenie na zwłoki nowego całunu (famonosan-damba). Odbywa się to co 5, 7 lub dziewięć lat. Obydwa przypadki można praktykować w tym samym czasie.

Famadihana jest przede wszystkim praktykowana, aby szanować i czcić zmarłego (przodka zmarłego i pochowanego przed laty) i jego kości (taolambalo). Jest to także czas zjednoczenia potomków zmarłego w celu umocnienia więzi, komunii oraz solidarności rodzinnej i społecznej. Wydarzenie to charakteryzuje się podzieleniem się dużym, tłustym posiłkiem oraz zabiciem wołów i/lub świń. Przygotowanie zajmuje dużo czasu, nawet lat, bo uroczystość trwa kilka dni.

Oblacka famadihana    

Po ukończeniu kilkuletniej budowy nowego grobowca dla Zgromadzenia w Fianarantsoa – na terenie scholastykatu pw. św. Eugeniusza de Mazenoda i na prośbę diecezji o przeniesienie ciał zmarłych oblatów pochowanych w Toamasinie, nasza delegatura zorganizowała famadihanę trwającą od 9 do 13 września 2024 r.

W Toamasinie

Ceremonia famadihany, ekshumacji lub „przewijania zmarłych” rozpoczęła się w poniedziałek 9 września 2024 r. w parafii Notre Dame de Lourdes w Toamasinie. Parafianie i wszyscy goście zgromadzili się tam od godziny 13.00, w obecności członków rodziny zmarłego ojca Josoasona Nivonjaka Michała. Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej, pracujący na Madagaskarze, reprezentowali rodzinę zmarłego ojca Wiśniewskiego Piotra.

Uroczystość rozpoczęła się o godzinie 15.00 modlitwą, po której nastąpiło ogłoszenie szczegółowego programu wydarzenia. Niedługo potem wszyscy obecni na terenie parafii rozpoczęli famadihanę tańcem, kierując się w stronę cmentarza, położonego około 300 metrów od kościoła.

Ponieważ groby obu zmarłych były już otwarte, modlitwy wznowiono po przybyciu na cmentarz chrześcijan. Organizatorzy pod przewodnictwem ojca proboszcza Imbira Wenceslas, wikariusza Rakotomalala Jeana Rossina i ojca Andrianarisoa Tiana Mampionona Oliviera, duszpasterza Apostolatu Morza, a także członkowie Biura Parafialnego, zaczęli otwierać trumny.

Z rozmowy przeprowadzonej pomiędzy oblatami a rodziną zmarłego wynika, że ta ostatnia miała zająć się owinięciem w tkaniny szczątków ojców, gdyż dopiero w tym momencie będą mogli okazać swoją miłość i pożegnać się.

Po przewinięciu szczątki umieszczono w gotowych trumnach, aby ułatwić transport samochodowy do Fianarantsoa. Następnie wszyscy wrócili do kościoła. Szczątki umieszczono w miejscu, w którym miało się odbyć tsimandrimandry (czuwanie, tańce itp.). Wszystko to udało się dobrze dzięki MPITSOKA MOZIKA (profesjonalna orkiestra z Toamasiny, która naprawdę rozkręciła imprezę na całe popołudnie. Profesjonalny DJ kontynuował zabawę podczas tsimandrimandry aż do rana.

We wtorek, 10 września 2024 r., została odprawiona msza święta z prośbą o błogosławieństwo dla przeniesienia szczątków. Odprawił ją kardynał Désiré Tsarahazana. Przybyło wiele osób, także chrześcijanie z innych parafii. Następnie odbył się braterski obiad zorganizowany na terenie parafii, na który zaproszono wielu wiernych. O godzinie 16.00 samochód wiozący rodziny, przedstawicieli parafii i wielu towarzyszących im ojców udał się w stronę Antananarywy i dalej do Fianarantsoa.

W Fianarantsoa

W środę 11 września ciało o. Didiera Zanadrafara, który był pochowany w grobowcu, wyjęto i złożono na esplanadzie przygotowanej w oczekiwaniu na przybycie dwóch ciał z Toamasiny w czwartek o godzinie 12 rano.

Po przybyciu dwóch ciał w czwartek, 12 września 2024 r., odbyła się msza św., której przewodniczył ojciec Alphonse. Podobnie jak w Toamasinie, również w Fianarantsoa zorganizowaliśmy czuwanie, czyli tsimandrimandry (taniec, pieśni, ale także modlitwa).

Piątek był dniem tego historycznego i bezprecedensowego wydarzenia w delegaturze. Fulgence Rabemahafaly, arcybiskup Fianarantsoa, przewodniczył Eucharystii o godz. 10.00. Przed tą mszą chrześcijanie z naszej parafii pw. św. Eugeniusza de Mazenoda (Sahalava) i przyjaciele z Fianarantsoa również praktykowali tsidikę, czyli tę lokalną i plemienną tradycję radosnego ofiarowania symbolu jedności, komunii i solidarności (ryż w koszyku, warzywa itp.).

Przybyło wiele osób: cała Rada z o. Alphonsem, przełożonym delegatury, współbracia oblaci, księża z miast Fianarantsoa i Toamasina, zakonnicy i zakonnice, chrześcijanie z Fianarantsoa i misji/parafii oblackich (niektórzy przybyli z bardzo daleka, ponad dwa dni podróży łódką i samochodem). To wydarzenie zaznaczyła także obecność ministry ds. ludności, córki naszej parafii pw. św. Eugeniusza de Mazenod, i świeckich współpracowników oblatów.

Podczas mszy św. o. Alphonse podsumował historię Zgromadzenia i jego przybycia na Madagaskar, a także życie tych trzech oblatów. Biskup w swojej homilii skupił się na zmartwychwstaniu, wybrał mszę wielkanocną. Po mszy zjedliśmy posiłek vary be menaka, po czym przewinęliśmy ciało o. Didiera nowymi całunami. Około godziny 15.00 trzy ciała złożono w nowym grobowcu przy muzyce i tańcach. W ten sposób zakończyła się ta oblacka famadihana. I tak zakończyła się wielka impreza. Niektórzy od razu wrócili do domu, inni czekali do sobotniego poranka.

Dziękujemy Bogu za to, że pozwolił nam spełnić obowiązek wobec naszych zmarłych współbraci oblatów. Dziękujemy także wszystkim, którzy bezpośrednio lub pośrednio pomogli, przygotowali, uczestniczyli i uhonorowali to historyczne dla naszej delegatury wydarzenie: oblatom (ojcowie, bracia, scholastycy) oraz wspólnotom, parafiom i misjom oblackim, księżom i zakonnikom, chrześcijanom i Przyjaciołom Misji Toamasina i Fianarantsoa.

To wydarzenie przebiegło pomyślnie dzięki miłosierdziu Boga, komunii, współpracy i solidarności wszystkich! Niech was Bóg błogosławi!

Ojcowie, Bracia i seminarzyści
Toamasina i Fianarantsoa